นิสัยที่ดีเป็นสิ่งที่ทุกคนอยากมี แต่ไม่ใช่เรื่องง่ายเลยที่จะสร้างหรือเปลี่ยนแปลงนิสัยของตนเอง เพราะเรามักจะเคยชินกับการทำพฤติกรรมเดิม ๆ ในบทความนี้ เราจะมาดูว่านิสัยคืออะไร และมีวิธีการใดบ้างที่จะช่วยให้เราสร้างนิสัยที่ดีได้

เรามาเริ่มจากคำถามแรก นิสัยคืออะไร

นิสัย คือ พฤติกรรมหรือกิจวัตรที่เราทำซ้ำ ๆ โดยอัตโนมัติหรือไม่ต้องคิดมาก เช่น การ{แปรงฟัน} การอ่านหนังสือ หรือการกินข้าว {เป็นต้น} นิสัยมีผลกระทบต่อชีวิตของเราอย่างมาก เพราะเป็นการแสดงถึงความคิด ความเชื่อ และคุณลักษณะของเรา นิสัยที่ดีจะช่วยให้เรามีคุณภาพชีวิตที่ดี และบรรลุเป้าหมายของเราได้ ในขณะที่นิสัยที่ไม่ดีจะก่อให้เกิดปัญหาและอุปสรรคให้กับเรา โดยที่บางครั้งเราเองก็ไม่รู้ตัวเลย{ด้วยซ้ำ}

การสร้างนิสัย

การสร้างนิสัย คือกระบวนการที่ทำให้พฤติกรรมของเราเกิดขึ้นซ้ำ ๆ โดยไม่ต้องพึ่งพาแรงบันดาลใจหรือความตั้งใจ เพื่อให้พฤติกรรมใด ๆ เป็นนิสัย เราต้องผ่านขั้นตอน 4 ข้อ ได้แก่

1. ความต้องการ: เป็นแรงจูงใจหรือแรงกระตุ้นที่ทำให้เราอยากจะกระทำพฤติกรรม เช่น ความหิว ความเบื่อ ความเครียด {เป็นต้น}

2. พฤติกรรม: เป็นการกระทำที่เกิดขึ้นจากความต้องการ เช่น การกินข้าว เล่นเกม หรือดื่มแอลกอฮอล์ {เป็นต้น}

3. ผลตอบแทน: เป็นผลลัพธ์หรือความพึงพอใจที่ได้จากการกระทำพฤติกรรม เช่น การรู้สึกอิ่ม รู้สึกผ่อนคลาย หรือ รู้สึก{โล่งใจ} {เป็นต้น}

4. เชื่อมโยง: เป็นการเชื่อมต่อความต้องการ พฤติกรรม และผลตอบแทน เข้าด้วยกัน โดยใช้สัญลักษณ์หรือสถานการณ์ที่ทำให้เรานึกถึงพฤติกรรม เช่น การได้กลิ่นของอาหาร การเห็นโทรศัพท์ หรือการได้ยินเสียงเพลง {เป็นต้น}

วิธีการใดบ้างที่จะช่วยให้เราสร้างนิสัยที่ดีได้

จากขั้นตอน 4 ข้อข้างต้น เราสามารถใช้กฎ 4 ข้อจากหนังสือ Atomic ของ James Clear เป็นแนวทางในการสร้างนิสัยที่ดีได้ ได้แก่

• ทำให้ชัดเจน: เป็นการกำหนดเป้าหมาย และจัดลำดับความสำคัญของพฤติกรรมที่เราต้องการจะทำ เช่น การเขียนรายการสิ่งที่ต้องทำในแต่ละวัน หรือการใช้เครื่องมือช่วยจัดการเวลา {เป็นต้น}

• ทำให้{น่าดึงดูด}: เป็นการเพิ่มความสนใจและความพอใจให้กับพฤติกรรมที่เราอยากจะทำ เช่น การทำกิจกรรมสนุก ๆ กับเพื่อน ๆ การให้รางวัลตัวเองด้วยของเล็ก ๆ น้อย

• ทำให้ง่าย: เป็นการลดความยุ่งยากและความผิดพลาดให้กับพฤติกรรมที่เราอยากจะทำ เช่น การจัดสิ่งแวดล้อมให้เหมาะสม การเตรียมอุปกรณ์ไว้ล่วงหน้า {เป็นต้น}

• ทำให้เป็นประจำ: เป็นการบันทึกและติดตามความคืบหน้าของพฤติกรรมที่เราทำ เช่น การใช้ๅๅ{แอป}เพื่อจดบันทึกรายรับ- รายจ่าย การใช้{แอป}เพื่อเรียนภาษาที่มีรายงานความคืบหน้าของการเรียน {เป็นต้น}

บทสรุป

การสร้างนิสัยที่ดีไม่ได้ยากเกินไปถ้าเรารู้จักความหมายและขั้นตอนของการสร้างนิสัย และใช้กฎ 4 ข้อให้เป็นแบบฉบับของการสร้างพฤติกรรมที่ดี เพื่อช่วยให้คุณได้อยู่ใกล้กับเป้าหมายของคุณได้อีกขั้น